مبحث نخست : بهبود روند تولید

- تامین مواد اولیه در زمان مورد نیاز:

بطور قطع در نبود یک ستاد لجستیکی منسجم در یک کارخانه تولیدی، عدم تامین بموقع مواد اولیه می تواند منجر به توقف خط تولید شود که ابعاد بحران زای چنین پیشامدی بر هیچکس پوشیده نیست. اطلاع به موقع از میزان موجودی ، برآورد زمان سفارش برای مواد جدید، شناسایی منابع معتبر تامین با نرخهای مناسب و هماهنگی برای تدارک حمل ، تحت روشهای سنتی موجود فعلی که عمدتا در یک واحد اداری موسوم به "بازرگانی خارجی" یا "خرید خارجی " انجام می شود، فاقد یکپارچگی لازم بوده و واضح است که هر گونه اختلال در انجام یکی از موارد شمرده شده فوق، تاثیر مستقیم و اجتناب ناپذیر بر مجموعه این سلسله از فرآیند گذاشته و کارخانه را باریسک توقف تولید مواجه می سازد. از سوی دیگر ، تامین بموقع مواداولیه و لذا ارائه محصول نهایی به بازار، بخودی خود عاملی در جهت کنترل و تعدیل نسبت عرضه و تقاضا در بازارهای فروش می گردد. بدین معنا که یک واحد لجستیکی منسجم بدلیل در ارتباط بودن مستقیم با سایر بخشهای کارخانه از جمله واحد توزیع و فروش، همواره از میزان محصول موجود در بازار در مقایسه با میزان تقاضا برای آن ، مطلع بوده و می تواند زمان و میزان سفارش برای مواد اولیه را تنظیم و به انجام آن مبادرت ورزد.

- تولید قطعات و مونتاژ آنها:

حسب نوع محصول تولیدی، این قسمت از فعالیتها در روند تولید برخی کارخانجات اساسا وجود خارجی ندارند ، اما در کارخانجاتی که محصول نهایی آنها مستلزم تولید و افزودن برخی قطعات و یا مونتاژ آنها می باشد ، این بخش از زنجیره لجستیکی تاثیر مهمی در روند تولید خواهد داشت . نمونه بارز آنها کارخانجات تولید خودرو می باشند که عمدتا بسیاری از قطعات خود را یا بطور جداگانه تولید و یا از منابع داخلی یا خارجی تامین می نمایند که تنظیم برنامه زمان بندی دقیق برای آماده بودن قطعات مزبور و تکمیل فرآیند تولید ، بعنوان بخشی از زنجیره تامین یکپارچه در اختیار قسمت لجستیک کارخانه قرار می گیرد.

- کنترل کیفیت:

بطور کلی کنترل کیفیت محصول در کارخانجات تولیدی یکی از مهمترین امور است که شامل بررسی و تخلیل فرآیندهای تولید، مواد اولیه و محصول نهاییست و هدف اصلی از انجام آن بهبود عملکرد و بهره وری کارخانه ، منتج به افزایش رضایت مشتریان می باشد. برای مدیریت این بخش معمولا سیستم های مدیریت کیفیت مانند استاندارد ISO 9001 قابل استفاده می باشند که هماهنگی لازم برای انجام این امر بهتر است در سیستم لجستیکی کارخانه بعمل آید. البته فرض بر این است که بخش لجستیک قبلا نسبت به تامین مواد اولیه با کیفیت استاندارد اقدام نموده باشد.

- بسته بندی:

این مرحله از فرآیند تولید، از دو منظر قابل توجه است:

1- حفاظت و نگهداری محصول از عوامل بیرونی و سهولت در جابجایی آن

2- ارتقا سطح بازاریابی محصول از طریق انتخاب بسته بندی با کیفیت و همچنین چشم نواز که می تواند تاثیرات مثبت قابل ملاحظه ای در جذب مشتری داشته باشد.

لذا نقش بخش لجستیک کارخانه در انجام بهینه این مرحله بسیار حائز اهمیت بوده و در راستای حفظ تسلسل زنجیره تامین می بایست از طریق همین بخش به انجام رسد.

- انبارداری:

از آنجا که معمولا یک فاصله زمانی بین آماده شدن محصول و ارائه آن به بازار، بویژه زمانی که وضعیت عرضه و تقاضا ایجاب نماید، وجود دارد لذا تدارک انبار برای نگهداری محصول آماده شده در زمره وظایف بخش لجستیک قلمداد می گردد. گاها علامت و برچسب زنی نیز در همین مرحله قابل انجام است. صرف نظر از ضرورت رعایت موارد کیفی و بهداشتی حسب نوع محصول در جریان انبارداری ، روشهای سیستماتیک خاصی نیز برای طی این دوره وجود دارند که هم میتوانند بصورت دستی و هم بصورت خودکار انجام شوند. امروزه نرم افزارهای متعددی متشکل از بارکد خوانها ، ردیابها و سایر تجهیزات مرتبط با مدیریت انبار در دسترس می باشند که استفاده از آنها قابل توصیه می باشد. در این مورد در جایگاه خود به تفصیل به بررسی روشهای مختلف انبارداری بعنوان یکی از حلقه های زنجیره تامین خواهیم پرداخت.

- حمل و نقل:

یکی از بخشهای اصلی لجستیک ، موضوع حمل و نقل و جابجایی کالاست. این جابجایی می تواند بصورت داخلی در قلمرو جغرافیایی کشور تولید کننده صو رت گیرد و یا برای صادرات ، بصورت فرامرزی انجام شود. در هر حالت ، تامین وسیله نقلیه مناسب و استاندارد از اهم مواردیست که باید مورد توجه بخش لجستیک قرارگیرد. انتخاب حمل کننده معتبر و مطمئن ، انجام بارگیری و مهاربندی کالا بصورت دقیق ، تعیین موعد تحویل برای حمل کننده و اخذ اسناد و مدارک لازم از وی ، اجزای اصلی این قسمت از فرآیند را تشکیل می دهند. در صورتیکه حمل بصورت فرامرزی و بین المللی انجام گیرد، طبعا کلیه اجزای فوق از اهمیت مضاعفی برخوردار خواهند گردید. قدر مسلم آشنایی با ابعاد فنی مقوله حمل و نقل بین المللی ، مقررات و شرائط گوناگون ناظر برآن به تبع شیوه حمل مورد استفاده، چگونگی تهیه و تنظیم اسناد ضروری برای صادرات کالا و همچنین نحوه تعامل با موسسات حمل و نقل بین المللی صرف نظر از تاثیر فاحشی که برروی هزینه تمام شده کالا خواهد داشت ، از منظر تامین رضامندی خریدار خارجی نیز با تحویل کامل و بموقع سفارش خرید، شرائط حضور و نفوذ در بازارهای بین المللی را برای تولید کننده می تواند مهیا سازد.

افسانه فخری